Özünü yandırmaqla etiraz necə yaranıb- Ateş İstidası nədir?
Ateş İstidası Nədir?
Özünü yandırmaq yolu ilə etiraz Osmanlı dövründə çox maraqlı bir zərurətdən formalaşmışdır. Cümə namazına gedən Osmanlı Sultanları çıxışda əhalinin dərtlərini şikayətlərini dinləyərmiş və yazdıqları ərizələri şikayətləri (istida adlanırmış) mühafizəçiləri vasitəsi ilə topladıb incələyərmişlər.
Şikayətini Sultanın diqqətinə çatdırmaq üçün və mühafizəçilərin onlarında şikayətini görməsi üçün insanlar bir kağızı və ya keçəni təpsidə yandırıb başı üstündə tuturmuş ki, tüstü və alov ilə mühafizəçilərin diqqətini çəksin və onun da şikayətini götürüb sultana çatdırsınlar. Zamanla məmurdan narazı olan insanlar bax alovlu bir ərizə (ateş istidası) verərəm sənin haqqında deyə onlara xəbərdarlıq etməyə başlamışlar.
Bu atəşli alovlu ərizənin ən maraqlı nümunəsi 1648-ci ildə Sultan İbrahimin hakimiyyətinin son günlərində baş verir.
Yeddi ingilis taciri İstanbulun Galata səmtində ağ bayraqlar qaldırır və bütün gəmi heyətini göyərtəyə düzərək başlarında qətran (zift) yandırırlar və bağırmağa başlayırlar. Saraydan bunu görüb dərhal nümayəndə göndərirlər və öyrənirlər ki, satdıqları malın pulunu ala bilmirlər özlərini də limandan qovurlar. Sultan İbrahim öz vəzirini göndərir və tacirlərin problemləri həll edilir.
Sultan İbrahim tacirlərin bu cəsarətli hərəkətindən və əzmkarlığından təsirlənir. Vəziri vasitəsilə tacirlərlə görüşmək üçün onları saraya dəvət etdirir. Tacirlər saraya gəldikdə, onların şikayətlərini dinləmək üçün xüsusi bir məclis təşkil edilir. Onlar başlarına gələnləri təfərrüatı ilə izah edir, mal alverindəki problemlərini və yerli liman rəsmilərinin ədalətsiz davranışını bildirirlər.
Sultan İbrahim bu məsələnin təkcə tacirlərin deyil, Osmanlı İmperatorluğunun beynəlxalq ticarətdəki nüfuzu üçün də əhəmiyyətli olduğunu anlayır. Tacirlərə təminat verir ki, belə halların təkrarlanmaması üçün tədbirlər görüləcək. Tacirlərin borcları dərhal ödənilir və liman rəsmilərinə ciddi xəbərdarlıq edilir.
Bundan əlavə, Sultan İbrahim ticarət əlaqələrini daha da möhkəmləndirmək məqsədilə İngiltərə səfirinə xüsusi bir fərman göndərir. Bu fərmanda İngilis tacirlərinin Osmanlı limanlarında sərbəst şəkildə ticarət edə biləcəyi və hər hansı ədalətsizliklə üzləşməyəcəkləri təmin edilir. İngiltərə ilə ticarət əlaqələri daha da dərinləşdirilir, bu da Osmanlı iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərir.
Tacirlər təşəkkür edərək sultanın ədalətinə heyran qaldıqlarını bildirirlər. Geri dönərkən öz ölkələrində Osmanlının ədalətli və ticarətə açıq olduğunu yayırlar. Bu hadisə nəticəsində Osmanlı limanlarına gələn xarici tacirlərin sayı artır və İstanbul beynəlxalq ticarətin mühüm mərkəzlərindən birinə çevrilir.
O dövrdən qalmış bu etiraz növü çox təəssüf ki bu gün də insanlar tərəfindən son çarə kimi istifadə edilməkdədir.
………………………………………………………
Peşəkar hüquqi xidmət üçün bizə müraciət edə bilərsiniz. Detallı şəkildə müzakirə apara bilməyimiz üçün konsultasiyaya gəlməyinizi tövsiyə edirik. Vəkil Pərviz Məmmədov haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün linkə keçid edə bilərsiniz.
‣ Korrupsiya cinayətləri;
‣ Mülkiyyət əleyhinə cinayətlər;
‣ İqtisadi fəaliyyət sahəsində cinayətlər.
✔ Bizimlə əlaqə:
?050 224 85 05
?012 464 80 79
?Əhməd Rəcəbli 1, Adore Plaza 4-cü mərtəbə.
Eyni zamanda youtube kanalımıza keçid edərək Pərviz Məmmədovun video izahlarına baxa, öz fikirlərinizi bildirə və suallarınıza ətraflı şəkildə cavab tapa bilərsiniz.