Ali Məhkəmənin Qərarı: Dələduzluq və Qaçaqmalçılıq İttihamları üzrə İşin Təhlili

Ali Məhkəmənin Qərarı: Dələduzluq və Qaçaqmalçılıq İttihamları üzrə İşin Təhlili

Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Cinayət Kollegiyası, dələduzluq və qaçaqmalçılıq ittihamları üzrə bir işə dair qəbul etdiyi qərar hüquq praktikası üçün əhəmiyyətli nümunədir.  Təqsirləndirilən şəxs bir neçə cinayət əməlində təqsirli bilinmiş və müxtəlif məhkəmə instansiyalarında müxtəlif qərarlar qəbul edilmişdir. Bu məqalədə işin faktiki halları və Ali Məhkəmənin mövqeyi ətraflı şəkildə təhlil ediləcəkdir.

İşin Faktiki Halları

Təqsirləndirilən Şəxs və İttihamlar

Təqsirləndirilən şəxs 1968-ci ildə Ermənistan Respublikasının Noyemberyan rayonunda anadan olmuş, Azərbaycan Respublikasının vətəndaşıdır. Ona qarşı irəli sürülən ittihamlar Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin (CM) 178.2.1, 178.2.2, 178.2.4-cü maddələri (dələduzluq) və 206.1-ci maddəsini (qaçaqmalçılıq) əhatə edir.

Dələduzluq İttihamı

Təqsirləndirilən şəxs, tanışı olan Türkiyə vətəndaşı zərərçəkmiş şəxsin etibarından sui-istifadə edərək, birgə biznes qurmaq adı ilə ondan böyük məbləğdə pul vəsaitləri almış və ələ keçirmişdir. Konkret olaraq:

• 30 mart 2014-cü il tarixində — 5,000 ABŞ dolları (3,921.5 manat)
• 1 aprel 2014-cü il tarixində iki dəfə olmaqla — cəmi 5,000 ABŞ dolları (3,921.5 manat)
• 2 aprel 2014-cü il tarixində — 7,000 ABŞ dolları (5,490.1 manat)
• 5 aprel 2014-cü il tarixində — 15,000 ABŞ dolları (11,766 manat)

Ümumilikdə, zərərçəkmiş şəxsə 30,600 ABŞ dolları (təxminən 25,100 manat) məbləğində maddi ziyan vurulmuşdur.

Qaçaqmalçılıq İttihamı

Təqsirləndirilən şəxs, 5 aprel 2014-cü il tarixində Gürcüstanda zərərçəkmiş şəxsdən aldığı 15,000 ABŞ dollarını Azərbaycan Respublikasının gömrük sərhədindən bəyan etmədən gizli şəkildə keçirərək qaçaqmalçılıq əməlini törətmişdir.

Məhkəmə Prosesləri

Birinci İnstansiya Məhkəməsi

Bakı Ağır Cinayətlər Məhkəməsi təqsirləndirilən şəxsi CM-in 178.3.2 (külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq) və 206.1-ci maddələri ilə təqsirli bilərək, 8 il müddətinə azadlıqdan məhrumetmə cəzası təyin etmiş, lakin CM-in 70-ci maddəsinə əsasən cəzanın şərti hesab edilməsinə qərar vermişdir.

Apellyasiya Məhkəməsi

Zərərçəkmiş şəxsin apellyasiya şikayəti əsasında Bakı Apellyasiya Məhkəməsi hökmü dəyişdirərək, təqsirləndirilən şəxsin əməlini CM-in 178.2.1, 178.2.2 və 178.2.4-cü maddələrinə tövsif etmiş və cəzanı yenidən şərti tətbiq etmişdir. Mülki iddia isə baxılmamış saxlanılmışdır.

Ali Məhkəmənin Birinci Qərarı

Zərərçəkmiş şəxsin kassasiya şikayəti əsasında Ali Məhkəmə apellyasiya məhkəməsinin qərarını ləğv edərək, işi yenidən apellyasiya instansiyasına göndərmişdir.

Apellyasiya Məhkəməsinin Yenidən Baxışı

İşə yenidən baxan apellyasiya məhkəməsi, təqsirləndirilən şəxsi CM-in 178.2.1, 178.2.2 və 178.2.4-cü maddələri ilə təqsirli bilərək, cinayət məsuliyyətinə cəlb etmə müddəti keçdiyindən ona cəza təyin etməmişdir. Qaçaqmalçılıq ittihamı üzrə isə qərar qəbul etməmişdir.

Ali Məhkəmənin Son Qərarı və Mövqeyi

Dövlət ittihamçısı və zərərçəkmiş şəxs tərəfindən verilən kassasiya protesti və şikayəti əsasında, Ali Məhkəmə aşağıdakı qərarları qəbul etmişdir:

1. Qaçaqmalçılıq İttihamı üzrə İcraata Xitam Verilməsi

Ali Məhkəmə müəyyən etmişdir ki, “Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində dəyişiklik edilməsi haqqında” 1 may 2020-ci il tarixli qanuna əsasən, qaçaqmalçılıq əməlinin cinayət məsuliyyətinə səbəb olması üçün keçirilən əmlakın dəyəri 50,000 manatdan yuxarı olmalıdır. Təqsirləndirilən şəxsin keçirdiyi əmlakın dəyəri isə 11,766 manat təşkil etdiyindən, əməldə cinayət tərkibi yoxdur. Buna görə də CM-in 206.1-ci maddəsi üzrə cinayət işinə xitam verilmişdir.

2. Dələduzluq İttihamı üzrə Cəza Təyin Edilməməsi

Təqsirləndirilən şəxsin CM-in 178.2.1, 178.2.2 və 178.2.4-cü maddələri ilə təqsirli bilinməsi qüvvədə saxlanılmışdır. Lakin cinayət məsuliyyətinə cəlb etmə müddəti keçdiyindən ona cəza təyin edilməmişdir.

3. Mülki İddia üzrə Qərar

Zərərçəkmiş şəxsin mülki iddiasının təmin edilməməsi ilə bağlı şikayəti təmin edilməmişdir. Lakin Ali Məhkəmə, apellyasiya məhkəməsinin qərarından “İttiham üzrə müəyyən edilən zərərin ödənilməsi nəzərə alınsın” müddəasını çıxarmışdır. Beləliklə, zərərçəkmiş şəxs mülki qaydada məhkəməyə müraciət edə bilər.

Ali Məhkəmənin Hüquqi Əsaslandırılması

Ali Məhkəmə qərarında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinin tələblərini və beynəlxalq hüquq prinsiplərini rəhbər tutmuşdur:

• Cinayət Məcəlləsinin 10.3-cü maddəsi: Cinayət məsuliyyətini aradan qaldıran qanunların geriyə qüvvəsi vardır.
• Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 39.1.2-ci maddəsi: Əməlində cinayət tərkibi olmayan şəxs barəsində cinayət təqibi başlanıla bilməz və başlanmış cinayət təqibinə xitam verilməlidir.
• Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 149-cu maddəsi: Fiziki və hüquqi şəxslərin hüquqi vəziyyətini yaxşılaşdıran normativ hüquqi aktların qüvvəsi geriyə şamil edilir.

Nəticə

Ali Məhkəmənin qərarı ilə təqsirləndirilən şəxs qaçaqmalçılıq ittihamından azad edilmiş, dələduzluq üzrə isə cinayət məsuliyyətinə cəlb etmə müddəti keçdiyindən cəza təyin edilməmişdir.

Bu iş, qanunvericilikdə edilən dəyişikliklərin cinayət işlərinə necə təsir etdiyini və məhkəmələrin bu dəyişiklikləri tətbiq edərkən hansı prinsiplərə əsaslandığını nümayiş etdirir. Ali Məhkəmə, qanunların geriyə qüvvəsini nəzərə alaraq, təqsirləndirilən şəxsin hüquqi vəziyyətini yaxşılaşdıran qərar qəbul etmişdir.

 

………………………
✔Peşəkar hüquqi xidmət üçün bizə müraciət edə bilərsiniz. Detallı şəkildə müzakirə apara bilməyimiz üçün konsultasiyaya gəlməyinizi tövsiyə edirik. Vəkil Pərviz Məmmədov haqqında daha ətraflı məlumat əldə etmək üçün linkə keçid edə bilərsiniz.

‣ Korrupsiya cinayətləri;
‣ Mülkiyyət əleyhinə cinayətlər;
‣ İqtisadi fəaliyyət sahəsində cinayətlər.

✔ Bizimlə əlaqə:

?050 224 85 05
?012 464 80 79
?Əhməd Rəcəbli 1, Adore Plaza 4-cü mərtəbə.

 

Eyni zamanda youtube kanalımıza keçid edərək Pərviz Məmmədovun video izahlarına baxa, öz fikirlərinizi bildirə və suallarınıza ətraflı şəkildə cavab tapa bilərsiniz.